Check onze sociale media kanalen voor coupons en winacties!
Eigen zaden bewaren: hoe doe je dat het beste?
Facebook
WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Als je eenmaal bezig bent met tuinieren, kom je al snel op het punt waar je zaden wilt bewaren voor een volgend seizoen. Het bewaren van zaden is niet alleen een slimme manier om geld te besparen, maar ook om je favoriete groenten, kruiden en bloemen keer op keer terug te zien in je tuin. Maar hoe bewaar je zaden nu eigenlijk het beste? Wat komt erbij kijken en hoe zit het met zaden invriezen? Hieronder lees je alles wat je moet weten over zaden bewaren en de technieken die daarbij komen kijken.
Waarom zaden bewaren?
Je eigen zaden bewaren is een stap naar zelfvoorzienendheid en meer controle over wat je in je tuin kweekt. Je kiest precies welke planten je wilt voortzetten en kunt zaden selecteren van je beste oogst. Bewaar je de zaden goed, dan blijven ze jarenlang bruikbaar en kun je ook vrienden en familie voorzien van deze kleine kostbaarheden! Bovendien is het een leuke activiteit die je dichter bij de natuur en de cyclus van groei en bloei brengt. Het bewaren van zaden vraagt echter om wat basiskennis en geduld.
Stap 1: De juiste zaden selecteren
Het begint allemaal bij de selectie van de juiste zaden. Kies zaden van sterke, gezonde planten die goed hebben gepresteerd in jouw tuin. Zorg ervoor dat de zaden rijp en volledig ontwikkeld zijn. Kies bij voorkeur zaden van soorten die “open bestoven” of “opkweekbaar” zijn. Dit betekent dat deze planten in staat zijn om zichzelf te reproduceren, waardoor je dezelfde eigenschappen behoudt. Hybride zaden, oftewel “F1-zaden” zullen vaak niet dezelfde eigenschappen hebben als de oorspronkelijke plant, dus die zijn minder geschikt om te bewaren.
Stap 2: Zaden drogen
Voordat je zaden kunt bewaren, is het belangrijk om ze goed te drogen. Vers geoogste zaden bevatten vaak nog veel vocht, wat de kans op schimmel en bederf verhoogt. Spreid de zaden uit op een droge plek in de schaduw, bijvoorbeeld op keukenpapier of een katoenen doek, en laat ze minstens een week goed drogen.
Zorg dat ze volledig droog zijn voordat je ze opbergt, want zelfs een klein beetje vocht kan de kiemkracht aantasten. Droge zaden zijn keihard en laten zich niet meer indrukken.
Stap 3: Zaden opbergen
Als je zaden eenmaal droog zijn, is het tijd om ze op te bergen. Een belangrijk punt hierbij is dat je de zaden luchtdicht bewaart en beschermt tegen vocht en licht. Ideale opslagplaatsen zijn bijvoorbeeld glazen potjes met een goed sluitend deksel of speciale zaadzakjes in een afgesloten plastic bak. Bewaar de potjes of zakjes bij voorkeur op een koele, donkere plek, zoals een kast, kelder of koelkast. Let erop dat je de zaadjes labelt met de soort en de oogstdatum, zodat je weet hoe oud ze zijn.
Zaden invriezen: Wel of niet doen?
Zaden invriezen kan een effectieve manier zijn om de kiemkracht van je zaden langer te behouden, vooral als je ze voor meerdere jaren wilt bewaren. Toch zijn er wat aandachtspunten bij deze methode. Niet alle zaden kunnen goed tegen de lage temperaturen van een vriezer. Sommige zaden, zoals die van tropische of subtropische planten, hebben een gevoeligheid voor vriezen en kunnen beschadigd raken. Kleine zaden van groenten en bloemen, zoals tomaten en kool, kunnen vaak beter tegen invriezen, maar droog de zaden absoluut eerst volledig, want vocht in de zaden kan kristalliseren en de celwanden beschadigen.
Wil je zaden invriezen, dan doe je dat het beste in luchtdichte, vochtvrije containers, zoals glazen potjes of vacuümverpakte zakjes. Laat de zaden bij het uitnemen uit de vriezer eerst op kamertemperatuur komen voordat je het potje opent. Zo voorkom je condensatie en blijf je vochtproblemen voor.
Kiemkracht: Hoe lang zijn zaden houdbaar?
De houdbaarheid van zaden verschilt per soort. Sla, wortel en spinaziezaad hebben bijvoorbeeld een houdbaarheid van één tot twee jaar, terwijl tomaat, courgette en pompoenzaad wel tot vijf jaar bruikbaar kunnen blijven. Hoe langer je zaden bewaart, hoe groter de kans dat de kiemkracht vermindert. Wil je weten of je zaden nog kiemkrachtig zijn? Doe dan de kiemtest: leg een aantal zaden op een vochtig stukje keukenpapier, dek het af en bewaar het op een warme plek. Kiemen ze na een aantal dagen, dan zijn ze nog goed bruikbaar.
Voor- en nadelen van zaden bewaren
Voordelen
Zelfvoorzienendheid: Minder afhankelijk van het kopen van zaden.
Kostenbesparend: Je kunt jarenlang zaaien zonder nieuwe zaden te kopen.
Kwaliteitsselectie: Bewaar zaden van je beste planten en verbeter zo je toekomstige oogsten.
Helaas zijn er ook een aantal nadelen aan het bewaren van zaden…
Nadelen:
Tijd en ruimte: Zaden goed drogen en bewaren vraagt tijd en een koele, droge opslagruimte.
Kans op verlies van kiemkracht: Hoe ouder zaden worden, hoe minder betrouwbaar ze kiemen.
Hybriden en kiemkracht: Hybride zaden leveren mogelijk niet dezelfde kwaliteit als de oorspronkelijke plant.
Start je eigen zaadjes voorraad
Zaden bewaren is een fantastische manier om de vruchten van je tuinwerk te verlengen en jezelf te verzekeren van een voorraad favoriete gewassen. Met de juiste technieken zorg je ervoor dat je zaden jarenlang meegaan en je ze keer op keer kunt zaaien. Van drogen en invriezen tot het kiezen van de juiste opbergplaats – er komt heel wat kijken bij het bewaren van zaden, maar het resultaat is het meer dan waard. Dus probeer het eens uit en ontdek hoe leuk het kan zijn om je eigen zaadjes voorraad op te bouwen. Veel succes!
Groene groeten,
Annet Verdoorn
Annet Verdoorn
Annet Verdoorn is SEO copywriter met grote liefde voor alle plantjes, binnen en buiten. Ze schrijft graag over de verzorging van planten, balkontuinieren en de (on)mogelijkheden ervan. In 2018 groeide haar groene vingers uit tot een hobby die inmiddels tuin, terras en huis compleet overnemen. Zoals plantenliefhebbers weten: there's no way back 🌱